Stopa referencyjna ma sporo znaczeń. W ogólnym znaczeniu, stopa referencyjna to stawka stanowiącej postawę, bazę do wyliczenia czegoś, m.in. oprocentowania kredytu.
Stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego to bodaj najważniejsza stawka w kraju. Wskazuje minimalne oprocentowanie krótkoterminowych papierów wartościowych sprzedawanych przez bank centralny bankom komercyjnym. Określa więc najniższe możliwe oprocentowanie operacji otwartego rynku, czyli operacji mających na celu przywrócenie równowagi na rynku.
Wysokość stopy referencyjnej oraz innych stóp w kraju (redyskonta weksli, lombardowej, depozytowej) ustalana jest przez Radę Polityki Pieniężnej - organ Narodowego Banku Polskiego. Posiedzenia RPP, na których podejmowana jest decyzja o wysokości stóp procentowych w kraju) odbywają się co ok. miesiąc.
Na oprocentowanie kredytów i pożyczek ze zmienną stopą procentową (m.in. kredyty hipoteczne, kredyty samochodowe, kredyty inwestycyjne, pożyczki hipoteczne itp.) składają się 2 części - marża kredytowa (zwykle stała w całym okresie spłaty) oraz stopa referencyjna. Stawką referencyjną jest rynkowa stopa procentowa, czyli np. WIBOR w przypadku kredytów w złotych, EURIBOR lub LIBOR EUR przy kredytach w euro, LIBOR CHF przy kredytach we frankach szwajcarskich itp. Stopa referencyjna jest zmieniana w oprocentowaniu kredytu zwykle co kwartał (wówczas bierze się pod uwagę stawkę 3-miesięczną, np. WIBOR 3M, LIBOR 3M CHF itp.), rzadziej co pół roku (wtedy stopą referencyjną jest stawka 6-miesięczna, np. WIBOR 6M, LIBOR 6m CHF).
W przypadku programu Rodzina na Swoim, dopłaty do rat kredytu są wyliczane na podstawie stopy referencyjnej. Jest ona zmieniana co 3 miesiące, i stanowi średnią stawki WIBOR 3M w poprzednim kwartale powiększoną o 2 p. proc. Dopłata stanowi połowę części odsetkowej raty wyliczonej wg tak skalkulowanej stawki referencyjnej.
Kredytów hipotecznych w ramach programu Rodzina na Swoim nie można już zaciągać (od początku 2013 r.), ale do udzielonych wcześniej kredytów dopłaty są realizowane przez 8 pierwszych lat.