Czy można handlować papierami wartościowymi na własny rachunek i nie płacić przy tym podatku od zysków kapitałowych? Tak, ale pod warunkiem, że zysk będzie ponownie reinwestowany aż do osiągnięcia wieku emerytalnego przez podatnika. Taką możliwość stwarza rachunek maklerski prowadzony w formie indywidualnego konta emerytalnego. Comperia podpowiada, gdzie warto założyć takie konto.
W związku z zainteresowaniem naszym poprzednim rankingiem obejmującym konta IKE w postaci rachunków oszczędnościowych w bankach (znajdziesz go tutaj>>) postanowiliśmy zgłębić temat. Tym razem na tapecie wylądowały rachunki maklerskie IKE. Dlaczego właśnie one? Otóż rachunki maklerskie jako jedyne z dostępnych form kont emerytalnych (przypomnijmy: pozostałe możliwe formy IKE to rachunek oszczędnościowy w banku, fundusz inwestycyjny zarządzany przez TFI i ubezpieczenie z funduszem kapitałowym sprzedawane przez zakłady ubezpieczeniowe) wciąż cieszą się nieprzerwanie rosnącą popularnością.
Rzut oka na dane statystyczne z rynku IKE nie pozostawia wątpliwości - po chwilowej euforii wynikającej zapewne z zaciekawienia nowym produktem Polacy ochłonęli i systematycznie likwidują swoje konta emerytalne. Na koniec II kwartału 2010 r. instytucje finansowe prowadziły 797 tys. IKE, co oznaczało spadek o ponad 35 tys. r/r. Nie mniej jednak z ogólnej tendencji spadkowej wyraźnie wybija się jeden segment produktów, a mianowicie rachunki maklerskie IKE. Wprawdzie na tle całego rynku kont emerytalnych wciąż stanowią one ilościowo tylko niewielki odsetek (ok. 1,5 proc.), to pod względem wartości zgromadzonych aktywów stanowią już ponad 10 proc. rynku i w połowie tego roku niemal dogoniły bankowe konta IKE, których jest 2,5 razy więcej.
Rynek IKE w latach 2008-2010
Liczba prowadzonych IKE | Wartość aktywów IKE (tys. PLN) | ||||||
1P 2008 | 1P 2009 | 1P 2010 | 1P 2008 | 1P 2009 | 1P 2010 | Zmiana 2009/10 | |
Zakłady ubezpieczeń | 636694 | 618049 | 585 331 | 736808 | 802609 | 989846 | 23,3% |
TFI | 187825 | 170925 | 168 679 | 726427 | 631018 | 841228 | 33,3% |
Banki | 39427 | 33809 | 30 251 | 212183 | 223511 | 265387 | 18,7% |
Podmioty prowadzące działalność maklerską | 9171 | 10520 | 12 609 | 108336 | 158992 | 253693 | 59,6% |
Źródło: Raporty Komisji Nadzoru Finansowego o rynku IKE za I półrocza 2009 i 2010 r.
Rachunek maklerski IKE z korzyścią nie tylko dla emerytów
Skąd wynika zwiększająca się liczba rachunków maklerskich IKE? Przecież wszystkie dostępne formy kont emerytalnych gwarantują zwolnienie z opodatkowania podatkiem Belki po przekroczeniu określonego progu wiekowego (55-60 lat). Diabeł tkwi w szczegółach. Coraz większa liczba inwestorów zdaje sobie sprawę, że rachunki maklerskie IKE pozwalają na coś więcej - stwarzają możliwość osiągnięcia dodatkowych zysków wynikających z odroczenia zapłaty podatku bez względu na moment wyjścia z inwestycji. Wyjaśnijmy to na przykładzie:
W ramach IKE w jednym z TFI nabywamy jednostki uczestnictwa w dowolnym funduszu inwestycyjnym warte 100 tys. PLN. Po 10 latach jednostki te wyceniane są już na 200 tys. PLN. Jeśli zdecydujemy się je umorzyć, a jeszcze nie osiągnęliśmy wieku emerytalnego, zarobimy na czysto 81 tys. PLN, ponieważ 19 tys. PLN trafi do budżetu państwa jako podatek od zysków kapitałowych. W efekcie inwestycja poprzez IKE nie przyniesie żadnych dodatkowych profitów, ponieważ tyle samo zarobimy będąc zwykłym członkiem funduszu, jako że moment naliczenia podatku jest ten sam w obu przypadkach (podobny mechanizm dotyczy bankowych i ubezpieczeniowych IKE).
Tym razem inwestujemy w ramach maklerskiego IKE z kapitałem początkowym 100 tys. PLN. Przez 10 kolejnych lat osiągamy roczną stopę zwrotu na poziomie 10 proc. Jeżeli po tym czasie zdecydujemy się wyjść z inwestycji (przed osiągnięciem wieku emerytalnego), zarobimy netto 129 tys. PLN odprowadzając przy tym 30,3 tys. PLN podatku. Czy ta sama inwestycja prowadzona ze zwykłego rachunku maklerskiego przyniesie taki sam zysk? Policzmy. Z uwagi na to, że podatek będzie musiał być płacony co roku, po 10 latach zarobimy na czysto 118 tys. PLN, zaś budżet państwa zostanie zasilony łączną kwotą 27,7 tys. PLN. Rozbieżność ta wynika z odmiennego momentu naliczenia podatku i przemawia na korzyść rachunku maklerskiego w formie IKE.
Podsumowując, rachunki maklerskie IKE mają przewagę nad tradycyjnymi rachunkami u brokerów, nawet jeśli ich właściciel nie dotrwa do emerytury i wcześniej zrealizuje wypracowane zyski. Co więcej, zyska przy tym również państwowa kasa.
Gdzie założyć rachunek maklerski IKE?
Ogólnie rzecz biorąc warunki cenowe użytkowania rachunku maklerskiego IKE są bardzo podobne do warunków obowiązujących dla standardowego rachunku do inwestycji giełdowych. Jedyna różnica tkwi w opłacie za wycofanie środków (przede wszystkim w pierwszym roku) oraz ewentualnie w opłacie za prowadzenie rachunku.
Pod względem opłat związanych z przedwczesną likwidacją IKE prym wiedzie Biuro Maklerskie DnB Nord, które pozwala na to całkowicie za darmo niezależnie od naszego „stażu” w biurze. Dla porównania wszyscy pozostali gracze stosują opłaty za transfer bądź zwrot środków w pierwszym roku użytkowania - nawet do 500 PLN.
Jeśli chodzi o koszt prowadzenia rachunku, liderem bez wątpienia jest Dom Maklerski BOŚ. Wprawdzie także inne domy maklerskie pozwalają korzystać ze swoich IKE bezpłatnie, ale pod warunkiem, że będziemy płacić za standardowy rachunek inwestycyjny. Na przeciwnym biegunie znajduje się Dom Maklerski PKO BP, który uzależnia wysokość opłaty od wartości zgromadzonych aktywów. Jeśli nasze środki przekroczą wartość 24 tys. PLN, prowadzenie rachunku w DM PKO BP staje się najdroższe na rynku.
Pozostałe prowizje i opłaty są takie same zarówno dla rachunków IKE jak i standardowych. Najważniejszą kwestią są oczywiście prowizje za handel papierami wartościowymi. Tutaj najlepiej prezentuje się oferta DM BOŚ (akcje) i DI BRE (obligacje), zaś najdrożej jest w DM BZ WBK.
Biorąc pod uwagę wszystkie obowiązujące opłaty naszym zdaniem najatrakcyjniejszą ofertę posiada DM BOŚ. Plusy rachunku maklerskiego IKE w DM BOŚ to:
- bezwzględny brak opłaty za prowadzenie,
- najniższa prowizja za obrót akcjami,
- brak opłaty za zwrot środków po pierwszym roku użytkowania,
- niska opłata za przechowywanie aktywów (Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych standardowo pobiera co miesiąc 0,00033 proc. wartości portfela akcyjnego i 0,00027 proc. portfela obligacyjnego) przy stosunkowo wysokim progu jej naliczania (powyżej 1 mln PLN).
Pozostałe parametry rachunku IKE w DM BOŚ, w odróżnieniu od pozostałych ofert, nie wyróżniają się od konkurencji rażąco in minus pod żadnym względem.
Zdążyć przed końcem roku
Na koniec rada dla tych, którzy planują założyć rachunek maklerski IKE i zainwestować minimum 10 tys. PLN. Zgodnie z odpowiednią ustawą klient może w każdym roku kalendarzowym wpłacić na swoje konto emerytalne co najwyżej trzykrotność średniej prognozowanej pensji krajowej, czyli obecnie 9 579 PLN. W nadchodzącym roku limit wzrośnie do 10 077 PLN. W rezultacie osoby, które się pospieszą i zasilą swoje IKE jeszcze przed sylwestrem będą mogły w nowym roku obracać kwotą prawie 20 tys. PLN.
Ponadto pamiętajmy, że w ramach rachunku maklerskiego IKE nie ma możliwości inwestowania w instrumenty pochodne oraz korzystania z odroczonego terminu płatności i kredytu. Zwolennicy dźwigni finansowej i gry na kontraktach terminowych muszą pozostać przy tradycyjnym rachunku inwestycyjnym.
Sylwester Góreczny
Analityk Comperia.pl