Czy zastanawialiście się kiedyś skąd się bierze aktualna wycena jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych? Jak to jest, że w każdej chwili można nabyć lub umorzyć te instrumenty? Porównywarka finansowa Comperia.pl postanowiła bliżej przyjrzeć się temu zagadnieniu.
Fundusz inwestycyjny to podmiot odpowiedzialny za gromadzenie, zarządzanie i odpowiednie inwestowanie pieniędzy zebranych od swoich uczestników. Zgromadzone tam środki mogą zostać ulokowane praktycznie w dowolny rodzaj aktywa występującego w gospodarce. Dobrymi przykładami instrumentów znajdujących się w portfelach funduszy inwestycyjnych są akcje spółek, obligacje, nieruchomości, waluty, surowce, a nawet produkty rolne. Dobór aktywów zależy od rodzaju funduszu i obranej przez niego strategii inwestycyjnej.
W zamian za otrzymane od klienta pieniądze, fundusze emitują tzw. jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne. Jest to swego rodzaju „potwierdzenie”, że dany klient jest uczestnikiem wybranego funduszu. W ramach uzupełnienia - jednostki uczestnictwa są emitowane przez FIO, czyli fundusze inwestycyjne otwarte, a certyfikaty przez FIZ - fundusze inwestycyjne zamknięte.
W związku z tym, że fundusze zamknięte cieszą się w Polsce mniejszą popularnością i zazwyczaj wymagają zamrożenia wpłaconych pieniędzy na dłuższy okres, przyjrzymy się FIO i emitowanym przez nie jednostkom uczestnictwa.
Aktualna cena jednostki uczestnictwa w danym funduszu jest ustalana codziennie w oparciu o wartość zgromadzonych przez niego aktywów. Uwzględnia ona także opłaty pobierane przez dane TFI oraz złożone zlecenia kupna bądź umorzenia jednostek. Fundusz inwestycyjny otwarty może wyemitować nieskończenie wiele jednostek uczestnictwa, dzięki czemu może przyjmować wpłaty praktycznie w dowolnym momencie (no chyba, że zapis w statucie mówi inaczej).
Wysokość wyceny jest wynikiem podzielenia przez siebie wartości aktywów zgromadzonych w danym funduszu i liczby wyemitowanych jednostek. Przykładowo, jeśli aktywa funduszu wynoszą dajmy na to 100 tys. złotych, i wyemitował on 10 tys. jednostek, to cena jednej wynosi 10 zł.
Idąc dalej załóżmy, że pewien inwestor chce kupić jednostki tego funduszu za kwotę 1 tys. zł. W wyniku przeprowadzenia tej operacji aktywa funduszu wzrosną do 101 tys. złotych, a liczba wyemitowanych jednostek wyniesie 10,1 tys. sztuk, cena jednostki natomiast się nie zmieni (nadal będzie wynosiła równe 10 zł).
Przyjmijmy jeszcze, że na rynku mamy hossę, i wartość aktywów funduszu wzrosła do 110 tys. złotych. Przy założeniu, że żaden inwestor nie kupował i nie umarzał swoich „udziałów” – nowa wartość jednostki wynosi 10,89 zł (aktywa / ilość jednostek; 110000/10100 = 10,89 zł).
W przypadku, gdyby teraz któryś z uczestników chciał wycofać się ze swojej inwestycji (umarzając swoje jednostki), to spowoduje to równoczesny spadek wielkości zarządzanych aktywów i liczby wyemitowanych jednostek. Cena jednostki natomiast pozostanie taka sama.
Opisane powyżej wyliczenia mają charakter czysto hipotetyczny, a same wyliczenia zostały maksymalnie uproszczone. Ich głównym założeniem było tylko pokazanie w wielkim skrócie, jak odbywa się ustalanie wartość jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Osoby zainteresowane taką formą oszczędzania wprawdzie nie zwracają uwagi na takie szczegóły, choć czasem warto wiedzieć, jak funkcjonuje takie rozwiązanie.
Autor: Jacek Kasperczyk
Comperia.pl