Ustawa o emeryturach, która reguluje obecne przepisy w Polsce, mówi o istnieniu trzech filarów: I filar (ZUS) i II filar (OFE) to ubezpieczenia obowiązkowe, III filar jest dobrowolny. Przeanalizujmy, co daje nam ubezpieczenie w II filarze.
Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę obowiązkowo płacą ubezpieczenie do ZUS-u. Wynosi ono dokładnie 19,52 proc. osiąganego wynagrodzenia. Do 1 maja 2011 r. 7,3 proc. ZUS przekazywał dalej do OFE, obecnie na konto II filaru przelewane jest 2,3 proc. Co daje ubezpieczenie w II filarze?
Różnice między filarami
Nagonkę polityczno-medialną dotyczącą II filaru wywołały słabe wyniki inwestycyjne OFE. Fundusze zarabiały, ale według społeczeństwa zbyt mało, zwłaszcza w obliczu wysokich opłat, jakie inkasowały. Wówczas zdecydowano, aby w ZUS-ie zostawiać większą część składki, by Polacy nie tracili pieniędzy przeznaczonych na emeryturę.
Prawda jest jednak taka, że mimo słabych inwestycji OFE zarabiały. Pieniądze, które mamy na kontach ZUS-u, w praktyce istnieją tylko na papierze i są przeznaczane na bieżące wypłaty świadczeń. Nie ma tu mowy o żadnym zarobku. Druga istotna różnica to fakt, że w razie śmierci podatnika pieniądze z ZUS-u nie trafią na konto rodziny czy osoby uposażonej, ale zwyczajnie przejdą na własność państwa. Środki zgromadzone w II filarze zostaną w takiej sytuacji oddane osobie uposażonej, którą wskazuje się w umowie z OFE.
Co daje I filar?
I filar jest niewydolny już w obecnej sytuacji. ZUS bez przerwy boryka się z problemami finansowymi. Obecnie na każdego emeryta pracują trzy osoby. Za kilkadziesiąt lat, gdy pokolenie niżu demograficznego będzie w sile wieku a obecny wyż przejdzie na emeryturę, proporcje ulegną odwróceniu i na trzech emerytów pracować będzie jedna osoba. Przekonanie o bezpieczeństwie środków z konta ZUS-u jest więc wątpliwe.
Co daje II filar?
Ubezpieczenie w II filarze nie jest na pewno doskonałe, ale z pewnością nawet niewielkie zarobki OFE są lepsze w porównaniu z odkładaniem oszczędności w I filarze. W obecnej formie, gdzie do OFE wpływa niewielka część składki, nie ma wielkich szans na to, by zbudować sobie w ten sposób satysfakcjonującą emeryturę. Jednak wydaje się, że mimo nagonki na fundusze, są one bardziej stabilnym filarem.
Prawdziwa emerytura
Ubezpieczenia w I i II filarze nie sprawią nigdy, że będziemy otrzymywać emeryturę na satysfakcjonującym nas poziomie. Kapitał na starość możemy i powinniśmy budować sami. Z pomocą mogą przyjść inwestycje dobrowolne w tzw. III filarze, gdzie indywidualnie wybieramy rodzaj inwestycji i opłacamy składki.
Budowa przyszłości emerytalnej to trudny temat. Musimy sobie jednak zdawać sprawę, że trzeba działać, ponieważ ubezpieczenie w dwóch filarach nie zaprocentuje wysoko.