Kupno akcji na giełdzie kojarzone jest z wielkimi emocjami – nagły wzrost lub spadek notowań powoduje szybsze bicie serca u niejednego inwestora. Warto jednak pamiętać, że akcje spółki można nabyć nie tylko na „parkiecie”, ale także w drodze tzw. oferty pierwotnej. Na czym polega takie rozwiązanie i jak prawidłowo je przeprowadzić?
Oferta pierwotna akcji ma miejsce wtedy, gdy dana spółka planuje wejście na giełdę papierów wartościowych lub ma zamiar przenieść swoje akcje z jednego parkietu na drugi (np. przeniesienie papierów z rynku NewConnect na GPW). Taka operacja wiąże się ze sprzedażą części posiadanych akcji przez głównego udziałowca (dotychczasowego właściciela spółki) lub też z emisją nowych papierów.
Aby spółka mogła przeprowadzić ofertę pierwotną, musi spełnić kilka warunków. Po pierwsze musi przygotować odpowiedni dokument dotyczący spółki (na przykład prospekt emisyjny, gdy planuje zadebiutować na GPW), który musi zostać zatwierdzony przez KNF - Komisję Nadzoru Finansowego. Następnie należy wybrać biuro maklerskie, które będzie pełniło rolę oferującego akcje (czyli będzie przyjmowało zapisy od inwestorów) i będzie odpowiedzialne za prawidłowy przebieg oferty. Wreszcie konieczne jest załatwienie formalności związanych z dopuszczeniem papierów do obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych. Tak, w dużym uproszczeniu, wygląda „droga” spółki na giełdę.
W przypadku oferty pierwotnej niezwykle ważną rolę odgrywa cena emisyjna, czyli wartość, po jakiej sprzedawane będą akcje. To właśnie po tej cenie przyjmowane są zapisy od inwestorów. Ilość oferowanych akcji jest ograniczona, co powoduje, że w przypadku dużego zainteresowania ze strony kupujących może wystąpić redukcja zapisów. W praktyce oznacza to, że otrzymają oni mniejszą ilość akcji niż chcieli pierwotnie nabyć. Niższa wartość zapisu spowoduje także, że niewykorzystane pieniądze (zablokowane pod ofertę) zostaną zwrócone na rachunek, z którego dokonany był zapis.
Istotną kwestią, która powinna być wzięta pod uwagę przez inwestora zainteresowanego zakupem akcji w ofercie pierwotnej jest konieczność posiadania rachunku maklerskiego. Oferowane aktualnie akcje mają formę zdematerializowaną, co oznacza, że są one tylko zapisem elektronicznym. Po przeprowadzeniu danej oferty - kupione przez inwestora instrumenty pojawią się na jego koncie „wirtualnie”, a nie otrzyma ich on w formie na przykład papierowej (jak to miało miejsce w przeszłości).
Kolejnym etapem kupna akcji w ofercie pierwotnej jest dzień pierwszego notowania tych papierów na giełdzie, zwany powszechnie debiutem. To tego dnia inwestorzy, którzy nie złożyli zapisów lub ci, którzy otrzymali za mało akcji (w wyniku chociażby redukcji) mogą uzupełnić swój portfel i kupić papiery. W zależności, czy cena akcji w dniu pierwszego notowania wzrośnie, czy spadnie można stwierdzić, czy dany debiut był udany dla inwestorów, czy też nie.
Oferty pierwotne akcji cieszą się zróżnicowanym zainteresowaniem inwestorów. Wiele zależy od tego, czy spółka sprzedająca akcje jest dużym, budzącym zaufanie przedsiębiorstwem (np. spółki Skarbu Państwa), czy dopiero co rozpoczynającym działalność podmiotem. Bez względu na to koniecznie trzeba zdawać sobie sprawę, że kupno akcji wiąże się z ryzykiem i może spowodować utratę zainwestowanego kapitału. Dlatego decyzja o ulokowaniu pieniędzy w ten właśnie typ aktywów powinna zostać dokładnie przemyślana.
Autor: Jacek Kasperczyk
Comperia.pl