Banki nie mogą ustalać wartości oprocentowania nominalnego kredytów i pożyczek dowolnie. Jego maksymalna wysokość jest ograniczana ustawowo.
Od chwili wejścia w życie ustawy antylichwiarskiej klienci banków oraz prywatnych pozabankowych firm pożyczkowych są zabezpieczeni w kwestii maksymalnej wysokości oprocentowania nominalnego kredytów konsumenckich.
Zgodnie z treścią ustawy o kredycie konsumenckim pod jego nazwą należy rozumieć wszelkie zobowiązania kredytowe w wysokości do 255 550 zł albo równowartości tej kwoty w innej walucie. Jest nim umowa pożyczki, umowa kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego, umowa o odroczenie konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, umowa o kredyt, w której wierzyciel zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, umowa o kredyt odnawialny. Kredytami, do których nie stosuje się przepisów wspomnianej ustawy, są m.in. kredyty, w przypadku których spłacający nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania oraz poniesienia innych kosztów związanych z pożyczką, leasing bez przeniesienia prawa własności, kredyt dla pracowników, kredyt studencki, kredyty z dopłatami rządowymi, itd. Do zrozumienia kredytu konsumenckiego ważne jest również określenie definicji konsumenta - jest nim każda osoba fizyczna wykonująca czynności prawne niezwiązane bezpośrednio z działalnością zawodową lub gospodarczą.
Co zapewnia ustalenie maksymalnego oprocentowania? Ustawa antylichwiarska ma na celu ochronę konsumentów przed nadmiernymi kosztami pożyczek oraz kredytów. Dokument określa maksymalną wysokość oprocentowania nominalnego, która nie może przekroczyć czterokrotności stopy lombardowej ustalonej przez NBP. Wysokość stopy lombardowej jest określana i ogłaszana przez Radę Polityki Pieniężnej.
Ustawa antylichwiarska określa wachlarz sankcji nakładany na firmy oraz banki nieprzestrzegające zapisanych w niej zasad. Przekroczenie w umowie o kredyt maksymalnego oprocentowania nominalnego może się wiązać z nałożeniem kar grzywny, a nawet ograniczeniem lub pozbawieniem wolności do 2 lat. Określenie maksymalnego oprocentowania w ramach ustawy antylichwiarskiej sprawia, że znacznie ważniejsze przy analizowaniu ofert poszczególnych produktów finansowania od oprocentowania nominalnego staje się sprawdzenie dodatkowych kosztów kredytu, czyli wysokości prowizji, składek ubezpieczeniowych, opłat manipulacyjnych czy administracyjnych. Ich maksymalna wysokość nie jest ustalona, więc banki oraz firmy finansowe mają dowolność w zakresie ustalania ich wysokości.