Zastanawiasz się, na jak zasadach są rozdysponowywane Fundusze Europejskie? Nie wiesz, skąd się biorą, jak działają i kto je kontroluje? Postaramy się odpowiedzieć na pytania.
Unia Europejska jest organizacją międzynarodową dysponującą własnym budżetem. Wielkość budżetu, a także sposób rozdzielania, leży w gestii Komisji Europejskiej, Rady Europejskiej i Parlamentu Europejskiego. Pieniądze są już bezpośrednio wykorzystywane przez Komisję i państwa członkowskie. Państwa te otrzymują środki z budżetu właśnie w postaci Funduszy Europejskich.
Fundusze na działania różnego typu
Państwa członkowskie otrzymują fundusze na działania różnego typu w zakresach gospodarczym, społecznym i obywatelskim. Wykorzystywanie funduszy ma prowadzić do ujednolicenia struktur, niwelowania różnic w rozwoju krajów i regionów. Efektem podejmowanych działań ma być wzrost konkurencyjności. Co 5-7 lat ustalany jest szczegółowy plan dysponowania środkami, plany te zawsze wynikają z obranej przez UE strategi rozwoju.
Perspektywa finansowa UE
Budżet unijny działa na innych zasadach niż budżety krajowe. Główna różnica polega na tym, że nie może on wykazywać ani deficytu, ani nadwyżki. Musi zostać wydanych tyle środków, ile do niego wpłynęło. Perspektywa finansowa UE to długoterminowy plan finansowy, w ramach którego wyznaczany jest budżet roczny UE, jest to plan wydatków określający maksymalne i minimalne kwoty, które UE może wydać w poszczególnych obszarach działalności. Perspektywa ma dawać gwarancje, że wydatki będą ponoszone w przewidywalny sposób.
Zasady działania Funduszy Europejskich
Budżet UE realizowany jest poprzez różne fundusze, programy i instrumenty finansowe. Zasady działania Funduszy Europejskich wynikają z zasad polityki regionalnej UE:
- Pierwszą z nich jest zasada partnerstwa, która oznacza, że w realizacji budżetu powinni uczestniczyć wszyscy zainteresowani partnerzy.
- Zasada dodatkowości stanowi, że fundusze powinny uzupełniać środki finansowe poszczególnych państw członkowskich, a nie zastępować je.
- Zasada subsydiarności oznacza, że władze wyższego szczebla podejmują działania jedynie wówczas i tylko wtedy, gdy cele zamierzonego działania nie mogą zostać zrealizowane w sposób wystarczający przez władze niższego szczebla.
- Zasada decentralizacji ma na celu umocnienie roli samorządów regionalnych i lokalnych w realizacji polityki regionalnej.
- Zasada koncentracji polega na wspieraniu ze środków unijnych działań, które mają podstawowe znaczenie dla zwiększenia spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej UE.
- Ostatnią zasadą jest zasada programowania, która oznacza, że pomoc przeznaczona jest na program trwałego rozwiązywania problemów danej gałęzi gospodarki lub danego regionu, co w praktyce oznacza konieczność formułowania wieloletnich planów rozwoju gospodarczego i wykorzystania środków publicznych.
Jak widzimy, środki europejskie dysponowane są na ściśle określonych zasadach. Można je otrzymać w ramach ściśle określonych projektów i inicjatyw, mających przyczyniać się do wzrostu konkurencyjności krajów na arenie światowej.