Na ostatnim posiedzeniu, które odbyło się w dniach 3-4 lutego, Rada Polityki Pieniężnej po raz kolejny pozostawiła stopy procentowe NBP bez zmian. Komunikaty w sprawie stóp słyszymy w każdym miesiącu. Ale czy zdajemy sobie sprawę z tego, jak zmiana stóp procentowych wpływa na nasze życie - jako konsumentów?
Przywilejem banku centralnego jest wyłączność na emisję pieniądza, co oznacza, że tylko ta instytucja dostarcza na rynek bankowy gotówkę, pobierając za to odsetki, których wysokość sama wyznacza.
Ceny towarów
To, w jaki sposób realizowana jest polityka pieniężna, wpływa na oczekiwania dotyczące przyszłego poziomu inflacji, a więc i na zmiany cen towarów i usług. Przy wysokiej inflacji ceny rosną, a przy deflacji – spadają.
Kredyty i lokaty
Warto zdawać sobie sprawę, że zmiany stóp procentowych NBP mają istotny wpływ na nasze codzienne życie, oddziałując chociażby pośrednio na oprocentowanie kredytów oraz depozytów bankowych. Stopy procentowe określają, po jakiej cenie banki będą mogły pozyskać zewnętrzne finansowanie, czyli w konsekwencji, jaki będzie koszt użyczania tych pieniędzy kredytobiorcom.
Wysoki poziom stóp, skutkujący podrożeniem kredytów, to zwiększone niebezpieczeństwo, że może wystąpić problem ze spłacaniem zobowiązań, nie mówiąc już o tym, że dostępność samych kredytów będzie mniejsza. To z kolei przełoży się na spadek ilości inwestycji i ograniczenie konsumpcji.
Zamiany w obszarach oddziałują na popyt wewnętrzny, jeśli chodzi o towary i usługi w stosunku do podaży na rynku wewnętrznym danego kraju. Gdy popyt przewyższa podaż, pojawia się ryzyko wzrostu cen. Może to również mieć wpływ na rynek pracy - m.in. w zakresie wysokości płac.
Ceny aktywów i kursu walutowego
Polityka pieniężna oddziałuje na ogólne warunki finansowania w całej gospodarce, nie wspominając już nawet o kształtowaniu oczekiwań rynkowych. To wszystko może również wpływać na zmiany cen aktywów, takich jak akcje przedsiębiorstw, oraz na kształtowanie się kursu walutowego. Z kolei kurs walutowy może również wpływać na inflację, np. za sprawą towarów importowanych dla konsumpcji.
Decyzje oszczędnościowe i inwestycyjne
Również kwestie dotyczące inwestycji i oszczędności zależne są od zmiany stóp procentowych. W korelacji od ich poziomu czasami lepiej oszczędzać, a czasami bardziej opłacalne jest zaciąganie kredytów i w ten sposób finansowanie nowych inwestycji lub nabywanie dóbr konsumpcyjnych. W gospodarce wszystko jest połączone. Wspomniane wcześniej zmiany cen aktywów wywierają również presję na działania inwestycyjne i konsumpcję - zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów. Mówimy wtedy o efekcie bogactwa. Dobrym przykładem takich korelacji jest giełda papierów wartościowych. Gdy rośnie zamożność właścicieli akcji, ponieważ kursy szybują w górę, rośnie konsumpcja tych posiadaczy papierów wartościowych. Łatwo się domyśleć, że działa to również w przeciwną stronę.